काठमाडाैँ : एक महिना अघि असोज ३ गते अर्थात संविधान दिवसका दिन भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्री प्रकाश ज्वालाले द्रुत बस सञ्चालन गर्न पाउँदा गर्व लागेको मात्रै बताएका थिएनन्, रत्नपार्क देखि सूर्यविनायक हुँदै फेरी रत्नपार्क फर्किने पहिलो यात्रु उनै थिए ।
रातारात काठमाडौँको बाटोमा रातो रङ्ग पोतेर द्रुत लेन छुट्याएर हतार हतार द्रुत बस सेवा चलाइएको थियो । छुट्टै लेन, ट्राफिक लाइटमा पनि बस्नु नपर्ने, अन्य सवारीका कारण हुने जाममा बस्नु पनि नपर्ने भएपछि सूर्यविनायकबाट ४५ मिनेटमै रत्नपार्क आउने दाबी गरिएको थियो । तर यो दाबी स्वयम् दाबी गर्नेहरूले पनि पत्याएका थिएनन् ।
अरु त अरु द्रुत बस चालकहरूले पनि यसको निरन्तरता माथि शंका पैदा गरेका थिए । यात्रुहरू पनि आशावादी त थिए तर द्रुत बस दिगो हुनेमा उनीहरूले शंका व्यक्त गरेका थिए ।
यसरी शंकै शंका र अन्योल नै अन्योलका बिच रातारात सञ्चालनमा आएका द्रुत बस एक दिन पनि भनेको रुटमा निर्वाध चल्न पाएनन्, एक दिन पनि ४५ मिनेटमै ठाउँमा पुग्न सकेन । बरु यही द्रुत बसका कारणले सडकमा बेला बेला भद्रगोलको अवस्था बन्यो । ट्राफिक प्रहरीले पनि सास्ती दिन छोडेनन् । बिना तयारी, बिना अध्ययन मन्त्रालयको झोकमा सञ्चालनमा ल्याइएको बस सेवा टिक्न सकेन । अहिले बन्द हुने अवस्थामा पुग्यो ।
सरकारको असहयोग र चुस्त भौतिक पूर्वाधार अभावमा द्रुत बस सेवा बन्द गर्नुपर्ने अवस्था आएको द्रुत बस सञ्चालक राजेश सैँजूको गुनासो छ ।
‘अहिलेसम्म सरकारले एक सुक्का पनि आर्थिक सहयोग दिएको छैन । आजसम्म हामीले घाटामा बस चलाइरहेका छौँ । जनमानसमा सार्वजनिक बसप्रति बनेको नकरात्मक धारणा तोड्नका लागि भएपनि हामीले बस चलाइरहेका छौँ ।’ उनले थपे, ‘त्यस्तै प्राविधिक र व्यवस्थापकीय कमजोरीका कारण बस चलाउन एकदमै समस्या छ । ’
द्रुत बस सञ्चालन गर्ने बेला व्यवसायीलाई उक्साए पनि त्यसपछि भने सरकार, सम्बन्धित मन्त्रालय तथा विभागले चासो नदिँदा अब द्रुत बस सञ्चालन गर्न मुस्किल हुने व्यवसायीहरू नै बताउँछन् । द्रुत बस सञ्चालनपूर्व सरकारले द्रुत बस सेवा सञ्चालन गर्ने व्यवसायीका लागि छुट्टै बस भाडा निर्धारण गर्ने, बसका लागि छुट्याइएको लेनमा अन्य सवारीलाई पूर्णरुपमा निषेध गराउने सहमति भएपनि हालसम्म ति कुनै सहमति पालना नभएको नेपाल यातायात व्यवसायी राष्ट्रिय महासङ्घका वरिष्ठ उपाध्यक्ष सरोज सिटौला बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘सरकारले जति गाडी देउ भन्यो, त्यति दिएका छौँ । गाडी अहिलेसम्म घाटामा चलाइरहेका छौँ । तर सरकारले केही पनि दिएको छैन, हामीले बिनास्वार्थ २५ सवारी साधन दिएका छौँ । त्यो पनि चलाउन नसक्नु सरकारको दुर्भाग्य हो ।’
यातायात व्यवसायीले सरकारले असहयोग गरेको आरोप लगाउँदै गर्दा उता भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रीको सचिवालयले पनि मन्त्रालयका तर्फबाट तत्कालका लागि व्यवसायीलाई सहयोग गर्न नसकेको स्विकार गरेका छन् । सचिवालयका एक सदस्यका अनुसार द्रुत बस सञ्चालनमा देखा परेका समस्या समाधानका लागि अध्ययन टोली गठन गरिएको र अध्ययन टोलीको प्रतिवेदन आउनासाथ व्यवसायीको समस्या समाधान साथै थप परिस्कृतका साथ बस सेवालाई निरन्तरता दिने मन्त्री अनि मन्त्रालयको तयारी छ ।
‘द्रुत बस सेवा बन्द भएको छैन’
बन्द हुने अवस्थामा पुगेपनि अहिलेसम्म द्रुत बस सेवा बन्द भने नभएको द्रुत बस सेवाका लागि नेपाल सरकारको मागबमोजिमका गाडी उपलब्ध गराइरहेको काभ्रे पुण्यवती यातायात प्रा.लिका अध्यक्ष राजेश सैँजू बताउँछन् ।
उनी भन्छन्, ‘हामीले २५ वटा नै गाडी सञ्चालन गरिरहेका छौँ । तर चाडपर्वमा यात्रुको चापलाई मध्यनजर गरेर हामीले १२ वटा मात्रै गाडी सञ्चालन गरेका थियौँ । बाँकी गाडीहरू लिएर कर्मचारीहरू घर गएका थिए । अहिले पुनः सञ्चालनमा आइसकेका छन । तर कुरै नबुझी बन्द भयो भनेर कपोकल्पित समाचार बनाइयो । त्यसमा हाम्रो घोर आपत्ति छ ।’
अफिस समय (बिहान ९–११ र साँझ ४–६) मा हुने यात्रु चापलाई मध्यनजर गरेर नेपाल सरकारले अघि सारेको यस परियोजनाका लागि निजी क्षेत्रको तर्फबाट काभ्रे पुण्यवती यातायात प्रा.लि र काभ्रे बस प्रा.लिले संयुक्त रुपमा २५ बस उपलब्ध गराएका छन् ।
उक्त बस सेवालाई प्रभावकारी बनाउनका लागि सडकमा रङ लगाउने र ट्राफिक संकेत राख्ने कार्यलाई मात्रै सडक विभागले साढे दुई करोड रुपैयाँ खर्च गरेको छ । तर ति अधिकांश संरचना २ महिना नपुग्दै मेटिएका छन् । नागरिकलाई सहजता प्रदान गर्ने भन्दै सुरु गरिएको उक्त सेवाको कार्यान्वयनमा अनेक समस्या देखापर्दा नागरिकले थप सास्ती भोग्नुपरेको छ भने राज्यको सम्पत्ति पनि दूरुपयोग भएको छ । द्रुत बस दुई दिनको रमाइलो मात्रै भएको छ ।
