काठमाडौँ । सुन्दर भविष्यका कल्पना गर्दै तल्लो बाटो अमेरिका पुगेका केही नेपाली, ठुलो ऋणको भारी, पश्चतापको आत्मग्लानीसँगै अवैध आप्रवासीको बिल्ला भिरेर आकाशको बाटो भएर नेपाल फर्किदै छन् ।
दोस्रो पटक राष्ट्रपतिका रुपमा डोनाल्ड ट्रम्पले जनवरी २० मा शपथ लिएसँगै अवैध रूपमा बसिरहेकालाई ‘डिपोर्ट’ गर्ने कार्यकारी आदेशमा हस्ताक्षर गरेका थिए ।
त्यो सँगै अवैध रुपमा अमेरिका बसेका आप्रवासीहरू पक्राउ पर्ने र देश निकाला हुने क्रम चर्किएको छ । यही मेसोमा आधिकारिक कागजातबिना अमेरिकामा बस्दै आएका, अमेरिकी अदालतले निष्कासनको आदेश दिएका लगायतका १३ सय भन्दा धेरै नेपाली सहित करिब १५ लाख आप्रवासी अमेरिकाबाट अपमानपूर्वक देश निकाला हुँदै छन् ।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सत्तारोहण गरेको एक सातामा अमेरिकाबाट देश निकाला हुने आधिकारिक कागजात बिना बसेका आप्रवासीहरूको सङ्ख्या करिब ३ हजार नाघेको अन्तराष्ट्रिय सञ्चार माध्यममहरूले जनाएका छन् ।
आप्रवासीलाई देश निकाला गर्ने योजनाको पहिलो चरणका कार्यान्वयनमा गर्ने सूचीमा १४ लाख ४५ हजार ५ सय ४९ जना आप्रवासीहरू छन् । जस मध्ये १३ सय ६५ जना नेपालीहरू पनि रहेका छन् ।
अमेरिकाको इमिग्रेसन एन्फोर्समेन्टले सार्वजनिक गरेको सूची अनुसार सन् २०२४ को नोभेम्बर २४ सम्म सबै कानुनी प्रक्रिया टुङ्गिएर देश निकाला गर्न अदालतबाट अन्तिम आदेश परिसकेकाहरूको सूची हो । त्यसपछि भने पनि सङ्ख्या थपिएको हुन सक्ने अधिकारीहरू बताउँछन् ।
यो सूचीमा नेपाली बाहेक चीन र भारतबाट अमेरिका छिरेर आधिकारिक कागजपत्र विना बसोबास गर्ने अवैध आप्रवासीको सङ्ख्या ठूलो छ, जो पहिलो चरणमा देश निकाला हुँदैछन् ।
चीनका ३७ हजार ९०८ र भारतका १७ हजार ९४०, बङ्गलादेशका ४ हजार ८ सय ३७ अफगानिस्तानका १७ सय ८ जना आप्रवासी पनि देश निकालामा पर्ने छन् । यस्तै, दक्षिण अमेरिकी देश ग्वाटेमालाका २ लाख ५३ हजार ४१३ र होन्डुरसका २ लाख ६१ हजार ६५१ जना पनि देश निकालामा पर्ने भएका छन् । देश निकालामा पर्ने मध्ये मेक्सिकोका आप्रवासीको सङ्ख्या २ लाख ५२ हजार ४४ रहेको छ ।
अमेरिकामा ट्रम्प सरकारले आप्रवासीहरूलाई अमेरीकाको समस्या भन्दै आएको छ । अमेरिकी समाचार एजेन्सीहरुका अनाधिृकत आप्रवासीको सङ्ख्या सन् २०२२ मा आइपुग्दा १ करोड २२ लाख पुगेको छ । जसमध्ये मेक्सिकोका आप्रवासीहरूको सङ्ख्या ४० लाख रहेको छ भने एल साल्भाडोरका ७ लाख ५० हजार, भारतका ७ लाख २५ हजार, ग्वाटेमालाका ६ लाख ७५ हजार, होन्डुरसका ५ लाख २५ हजार र भेनेजुएलाका २ लाख ७० हजार छन् ।
प्यु रिसर्च सेन्टरका अनुसार अनधिकृत आप्रवासीमध्ये १८ लाख क्यालिफोर्निया राज्यमा रहेका छन् भने टेक्सासमा १६ लाख, फ्लोरिडामा १२ लाख, न्युयोर्कमा ६ लाख ५० हजार, न्युजर्सीमा ४ लाख ७५ हजार र इलिनोईमा ४ लाख अनधिकृत आप्रवासी रहेका छन् । त्यस्तै, जर्जियामा ३ लाख ५० हजार, नर्थ क्यारोलाइनामा ३ लाख २५ हजार, मासाचुसेट्समा ३ लाख र वासिङ्टनमा ३ लाख अनधिकृत आप्रवासी छन् ।
अमेरिकी सरकारका अनुसार अनधिकृत आप्रवासी नेपालीहरू १३ सय ६५ रहेका छन् । नेपालबाट ब्राजिल, मेक्सिको, ग्वाटेमालालगायतका मुलुक हुँदै अमेरिका प्रवेश गर्ने नेपालीहरूको सङ्ख्या निकै ठुलो छ ।
नेपालका दाङ, रुकुम, पर्वत, स्याङजा, सुर्खेत, बाँके लगायत जिल्लाहरुबाट सयाँैको संख्यामा नेपालीहरू तल्लो बाटो अर्थात अवैध बाटो हुँदै अमेरिका छिरेका छन्, कोहि अहिले पनि विच बाटोमा रहेका । अमेरिका छिर्ने क्रममा कतिपय नेपाली पक्राउ पनि परेका छन् । र, कतिपयको ज्यानसमेत गएको छ ।
अमेरिकामा आप्रवासीहरका लागि वकालत गरिरहेका नेपाली मुलका एक अधिकारीका अनुसार अदालतबाट देश निकालाको ओदश पाइसकेपनि टीपीएस अर्थात टेम्पोररी प्रोटेक्ट स्टाटसमा रहेका करिब २ हजार नेपाली पहिलो चरणमा देश निकालाको सूचिमा नपर्ने सम्भावना रहेको बताउँछन् ।
अहिले सार्वजनिक भएको सूचि त्यस बाहेकका अर्थात उनीहरु आइसीईको सूचिमा रहेका नेपालीहरू हुन् । त्यस मध्ये कति नेपालीलाई अमेरीकी संयन्त्रले पक्राउ गरि नेपाल फर्काइने प्रक्रियामा छ भन्ने बाहिरिएको छैन ।
डिपार्टमेन्ट अफ होमल्यान्ड सेक्युरिटीका अनुसार अमेरिकामा अहिले ३ लाखभन्दा बढी नेपालीमूलका बासिन्दा छन् । जसमध्ये २ लाखले ग्रिनकार्ड र करिब ८७ हजारले अमेरीकी नागरिकता प्राप्त गरेका छन् । यस्तै २० हजार विद्यार्थी छन् भने २० हजारले शरणार्थीका रूपमा आवेदन दिएका छन् ।
साथै, ७ हजार ५ सयले अस्थायी आवासीय अनुमति पाएका छन् । यी नेपालीहरुलाई भने कुनै समस्या पर्ने जानकारहरु बताउँछन् ।
अमेरीकी सरकारको आप्रवासी सम्बन्धी विभाग आइसीसीले पहिलो चरणमा पहिलो चरणमा पूर्ण रूपमा कानुनी कागजपत्रविहीन, आपराधिक गतिविधिमा संलग्न भई अदालतबाट आदेश गरिएका र पहिले नै देश छाड्न भनिएकालाई पक्राउ गरि देश निकाला गरिने जनाउँदै आएको छ ।
अमेरिकी सञ्चारमाध्यम वासिङ्टन पोस्टका अनुसार ट्रम्प प्रशासनले आईसीईलाई हरेक दिन कम्तीमा १२ सयदेखि १५ सय अनधिकृत आप्रवासीलाई पक्राउ गर्न निर्देशन दिएका छन् । एनबीसी न्युजका अनुसार आइतबार वासिङ्टन, न्युयोर्क, क्यालिफोर्निया, लुजियाना, कोलोराडो, इलिनोइलगायत राज्यबाट पक्राउ गरि देश निकाला गरिएको हो ।
यसरी देश निकाला गरिएका आप्रवासीहरूलाई उनीहरुका देशमा स्विकार नगरेको खण्डमा ती देशहरु माथि समेत अमेरिका कठोर बन्ने संकेत गरिसकेको छ ।
अमेरिकाले देश निकाला गरि कोलम्बिया पु¥याइएको आप्रवासीहरूलाई कोलम्बियाले स्विकार गरेपछि कोलम्बियालाई ट्रम्पको एउटै निर्णयले थला पारिदिएको छ । सुरुमा अमेरिकाबाट फिर्ता ल्याइएका आप्रवासी रहेका सैनिक विमान अवतरणका लागि कोलम्बियाले अनुमति दिएको थिएन । त्यसलगत्तै कोलम्बियाका राष्ट्रपति गुस्ताभो पेट्रो र ट्रम्पबीच वाकयुद्ध चलेको थियो ।
त्यसलगत्तै राष्ट्रपति ट्रम्पले कोलम्बियाविरुद्ध नयाँ प्रतिबन्ध र नीतिहरूको घोषणा गरे । उनले ‘आपत्कालीन २५ प्रतिशत कर’ लगाउने र केही सातामा ५० प्रतिशत पुर्याइने चेतावनी दिएका थिए । त्यसका साथै उनले कोलम्बियाली नागरिकका लागि यात्रा प्रतिबन्ध र कोलम्बियाली अधिकारीहरूको भिसा रद्द गर्ने घोषणा गरे । ट्रम्पको घोषणाको केही घण्टापछि कोलम्बियाका राष्ट्रपति पेट्रोले पनि वाणिज्य मन्त्रालयलाई अमेरिकी आयातमा २५ प्रतिशत कर बढाउन आदेश दिएका थिए । तर, ट्रम्पको चेतावनीपछि कोलम्बियाले ‘राष्ट्रपति ट्रम्पका सबै सर्तहरु’ मा सहमत भएको जनाउँदै सैन्य विमानहरूमा फिर्ता पठाइएका आप्रवासीलाई स्वीकार गर्ने निर्णयमा पुग्यो ।
उसो त अमेरिकाको राष्ट्रपति कार्यालयले राष्ट्रपति ट्रम्पले राष्ट्रको सार्वभौमसत्ताको रक्षा गर्ने र अमेरिकामा अनधिकृत रूपमा रहेका आफ्ना नागरिकको निर्वासनलाई स्वीकार गर्न विश्वका अन्य सबै राष्ट्रहरूले सहयोग गर्ने आशा राखेको भन्दै धम्कीपूर्ण भनाई सार्वजनिक गरेको थियो ।
मेक्सिकोमा दैनिक करिब आधा दर्जन उडान मार्फत आप्रवासी फर्काई रहेको अमेरिकाले मेक्सिकोका आप्रवासीहरू मेक्सिकोले स्विकार नगरेको खण्डमा कोलम्बियाका विरुद्ध गरेको जस्तै प्रतिबन्ध गर्ने धम्की दिदै आएका छन् ।
यस्तै, ब्राजिलका आप्रवासी बोकेर ब्राजिल फर्केका विमानमा अमानवीय तरिकाले आप्रवासीहरूलाई फिर्ता गरिएको भन्दै ब्राजिलले आपत्ती जनाएको थियो ।
अन्य देशमा आप्रवासीका विषयमा अमेरीकासँग मतभेद र धम्कीको श्रृङखला चल्दा भारतले भने अमेरिकामा ‘अवैध रूपमा’ बसोबास गरिरहेका भारतीय नागरिक फिर्ता गर्न तयार रहेको जनाएको छ । भारतले तत्काल करिब १८ हजार अवैध वा कागजात नभएका नागरिक फिर्ता ल्याउन ट्रम्प प्रशासनसँग काम गरिरहेको जनाइएको छ ।
अमेरिकाले एकैपटक ठुलो संख्यामा आप्रवासीहरू फिर्ता गर्न लागेको चर्चा अहिले बढी भएपनि यस अघिदेखिनै अमेरिकाले आप्रवासीहरूलाई फिर्ता गर्दै आएको थियो । आईसीईका अनुसार सन् २०२४ मा १ सय ९२ देशका २ लाख ७१ हजार ४ सय ८४ आप्रवासीहरूलाई अमेरिकाबाट देश निकाला गरिसकेको थियो । त्यसमध्ये नेपालका ५७ जना डिपोट भएका थिए भने भारतका १५ सय २९, मेक्सिकोका ८७ हजार २ सय ९८, ग्वाटेमालाका ६६ हजार ४ सय ३५, होन्डुरसका ४५ हजार ९ सय २३ र एल साल्भाडोरका १५ हजार २ सय ८४ जना रहेका थिए ।
ट्रम्प सरकारले आप्रवासीहरूलाई जत्ति आक्रमक तरिकाले देश निकाला गर्दै छ, त्यहीगतिमा आप्रवासीहरूलाई प्रवेश बिन्दुमै बल्क गर्न लागेको छ । यसका लागि मेक्सिककोसँगको सीमामा पर्खाल लगाउने जनाएको छ ।
ट्रम्प सरकारका सीमा प्रमुख टम होमनले अनधिकृत आप्रवासीहरू अब कुनै स्कुल र चर्चमा लुक्न सम्भव नभएको भन्दै कागजातविहिनहरु कुनै पनि बेला पक्राउ पर्न सक्ने बताउँदै आएका छन् ।
ट्रम्पको यो कदमले नेपाललाई पनि धक्का चाँही पक्कै लाग्ने छ । नेपालबाट अवैध बाटो हुँदै अमेरिका जान कम्तिामा ५० लाख खर्चीएका १ हजार भन्दा धेरै नेपाली स्वदेश फर्कीदा उनीहरुको टाउकोमा रहेको आर्थिक भारले स्वयम् व्यक्ती र उनीहरुको परिवारलाई उठ्न नसक्ने गरि थिच्ने छ ।
