काठमाडौँ । माघ १२ गते त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलमा प्रहरी र अध्यागमनका कर्मचारीबिच कुटाकुट भएको एउटा लज्जास्पद सीसीटीभि फुटेज सार्वजनिक भयो । निजामतिको पोशाकमा रहेका अध्यागमनका कर्मचारी र प्रहरीको कुटाकुटको दृश्यले गृह मन्त्रालय मातहतको नेपाल प्रहरी र अध्यागमन विभागका अधिकारी बीचको तिक्तता देशको सबैभन्दा ठूलो विमानस्थल भित्रै छताछुल्ल भयो ।
विमानस्थलको प्रस्थान र आगमन बीचमा रहेको चेकिङ पोइन्टमा भएको कुटाकुट भिडियो सार्वजनिक भएपछि सामाजिक सञ्जालमा बिभिन्न पक्ष र बिपक्षमा टिकाटिप्पणी भए । सार्वजनिक भएको भिडियोमा प्रहरीबाट कुटाई खाने निजामति कर्मचारी थिए,अध्यागमन अधिकृत छायाँलाल मोक्तान । सम्पादन गरिएको जस्तो देखिने दृश्यमा जुनियर प्रहरी अधिकृत सञ्जय तामाङ्गसंग विवाद भएपछि छायाँलालले सञ्जयलाई लात्तीले हानेको देखिन्छ । त्यसपछि ति सञ्जयसहितका प्रहरी टोली र छायाँलाल बीच विमानस्थल भित्रै कुटाकुट चल्छ ।
घटना भएकै दिन गृह मन्त्रालयले मन्त्रालयका सहसचिव थानेश्वर गौतमको संयोजकत्वमा छानबिन समिति गठन भएको थियो । समितिले प्रतिवेदन बुझाउँदै कुटपिट घटनामा संलग्न भएको आरोपमा डीएसपी रेवतीरमण पोखरेल, असई सञ्जय तामाङ, जवान रविरञ्जन गुप्ता र राजकुमार महतोलाई कारबाहीको सिफारिस गरेको छ भने कुटाइ खाने अध्यागमन अधिकृत छायाँलाल मोक्तानलाई विभागीय कारबाही गर्न भनेको छ । तर, सीसीटीभी फुटेज पहिल्यै सार्वजनिक गरेर प्रहरीले घटनामा आफू निर्दोष साबित हुन प्रयास गरेको विमानस्थलमा कार्यरत निजामति कर्मचारीहरु बताउँछन् । यही शिलसिलामा सिधाकुराले विमानस्थलमा कुटाइ खाएका छायाँलाईलाई त्यो दिन के भएको थियो भनेर साेधेकाे छ । उनको भनाई जस्ताको त्यस्तै यहाँ प्रस्तुत गरेका छौँ ।
माघ १२ गतेको दिन मेरो ड्युटी डिपार्चर (प्रस्थान) मा थियो । तल प्रवेश बिन्दु (इन्ट्री पोइन्ट) मै हाम्रो शारीरिक चेक हुन्छ । त्यहाँबाट मेटल फ्रि भएपछि मात्रै हामी माथि जान पाइन्छ । हाम्रो डिपार्चरबाट अराइभलतिर जाने काम परिराख्छ । डिपार्चरमा चेन्जिङ रुम छैन, हाम्रो हेलमेट लगायतका अन्य सामग्रीहरु हामीले अराइभलपट्टि नै राख्नुपर्ने हुन्छ । अराइभल र डिपार्चरको बिचमा मेटल जाँच गर्ने मेशिन राखिएको छ । म निस्कदा मेटल फ्रि भएर निस्केँ । मेसिनले रिड गरिसकेपछि मान्छेले खानतालासी नगर्ने चलन विमानस्थल भित्र छ । कि सबैलाई (प्रहरी,कर्मचारी) गर्ने कि कसैलाई नगर्ने गरिन्छ ।
त्यो दिन पनि म मेटल फ्रि भएँ । मेसिनले रिड गरिसकेपछि पनि प्रहरी जवान रविरञ्जन गुप्ताले मलाई खानतालासी गर्नुपर्छ भने । म चिया खान निस्कदा त्यो दिन पहिले पनि चेक भईसकेको थियो । खानतालासी गर्न खोजेपछि मैले सोधेँ,‘फेरि गर्नुपर्छ र ?’ मैले राम्रोसँग भनेको थिएँ, ‘अघि पनि गरेकै छ । अहिले पनि मेटल फ्रि भइसकेको छ अब नगर्दा नी हुन्छ होलानी हो सर,’ । तर उनले होइन ‘गर्नुपर्छ’ भने । त्यसपछि मैले भने, ‘ठिकै छ गर्न त गर्नुस् तर अब देखि सबैको गर्नुस् नि प्रहरी निजामति सबैको । कानुनमा त सबैलाई गर्नुपर्ने उल्लेख छ ।’
त्यसपछि प्रहरी जवान गुप्ताले ‘हामी यहाँ चेक गर्न बसेको हामीले हाम्रो गर्ने होइन । अरुको गर्ने हो’ भन्ने जवाफ फर्काए । ‘तपाईँलाई थाहा छ यो कुरो ? हाम्रो चाहीँ पर्ने तपाईँहरुको नपर्ने भन्ने कसरी हुन्छ ?’ भनेर मैले सोधेँ । त्यसपछि उनले ‘हामीलाई यही आदेश भएको छ’ भने । त्यसपछि मैले ‘कि सबैको हुनपर्यो कि कसैले हुनुभएन भने’ त्यसपछि उनले किन ठूलो ठूलो कुरा गरेको भन्न थाले । उनले त्यसपछि मलाई ‘तँ’ सम्बोधन गरेर ठूलो स्वरमा कुरा गर्न थाले ।
उसले तँ भनेपछि मलाई रिस उठ्यो । उसले म सँग कुरा गर्दा मेरो ज्यु मा हात हालेर कुरा गर्यो । मेलै मेरो शरीरमा टच नगरी कुरा गर्नुस् भने तर उसले बारम्बार मलाई हात हालिरहेको थियो । मैले मेरो शरीरमा तलासी गर्न दिएर उतापट्टि जान लागेको थिएँ । उसले फेरि मेरो पछि पछि आएर मलाई तान्दै आयो । त्यही समयमा उता मेसिनपट्टि बस्ने एउटा असई केटो (सञ्जय तामाङ) रहेछ । त्यो केटो मलाई कुटम्ला जसरी हानिएर आयो । म सँग के हो ? कसो हो ? किन ठूलो ठूलो कुरा गरेको भनेर थर्काए । अनी ‘मैले त्यस्तो केही भनेको होइन, जाँच गर्दा सबैको प्रहरीको पनि गर्नुस् भनेको’ मैले भने । उसले पनि ‘किन हाम्रो गर्ने ? भन्छ फेरि उसैको जवानलाई सपोर्ट गर्छ ।’ त्यही विषयमा हाम्रो विवाद हुन्छ । विवादकै क्रममा उसले मेरो छातिका हात हालेर धकेल्छ । त्यसपछि मैले किन धकेलेको भन्छु । उसले मलाई उता (नियन्त्रण कक्ष) हिँड भनेर हात लगाउँछ । अनी मैले उसको हात मेरो ज्युबाट हुत्याइदिन्छु । त्यसपछि मलाई त्यसले मुक्का हान्छ ।
बहिर आएको भिडियोमा यस्तो देखिदैन । त्यसपछि ४/५ जना प्रहरी आउँछन् । स्वभाविक रुपमा मलाई त्यो समय निकै रिस उठेको थियो । सबै मिलेर धकेलेर मलाई उता लैजान्छन् । मेरो घाँटिमा भएको आइडी कार्ड पनि उनीहरुले कता फालिदिए थाहा छैन् । त्यसपछि बल्ल मैले लात्ति उठाएको थिएँ । मैले एकपटक लात्ती हानेको हुँ । असई सहितको टोलीले मलाई पिट्दै ल्याउँछन् । केही मानिसहरु आएर छुट्याउँछन् । माहोल केही शान्त हुन्छ । त्यसपछि मैले मेरो बोस (गोगन बहादुर हमाल) लाई घटनाबारे जानकारी गराएँ । मेरो चिफ साब आउनुहुन्छ । त्यहाँ डिएसपी रेवती रमण पोखरेल पनि आईपुग्न हुन्छ ।
उहाँहरु आइसकेपछि एकपटक सीसीक्यामेरा हेरौँ भन्ने कुरा भयो जुन प्रहरीको नियन्त्रणमा छ । चिफसाब, डिएसपी र म लगायतको टोली सीसीटीभी कन्ट्रोल कक्षमा गयौँ । अन्य २ जना अफिसरहरु पनि प्रत्यक्षदर्शी भएकोले उनीहरुले हामी पनि हेर्छौँ भन्नुभयो । डिएसपीले त मानेका थिएनन् । उनले चिफ साब र मैले मात्र हेर्छु भनेका थिए । तर, साथीहरु पछिपछि गए । प्रहरीले देखाएको फुटेजमा गल्ती उनीहरुकै भएको प्रस्ट देखियो । मलाई घेरेर कुटेको प्रस्ट भयो । त्यसपछि चिफसाब (अध्यागमन प्रमुख गोगन बहादुर हमाल) रिसाउनुभयो । उहाँले हाम्रो अफिसरमाथि यस्तो गर्ने हो भनेर हातले टेबुल ठटाउनुभयो । उहाँले सामान्य आपत्ति जनाउनुभएको थियो । तर, प्रहरीको टोलीले किन टेबल ठटाएको भन्दै कराउन थाले । त्यसपछि हाम्रो एकजना साथीले राजपत्राङ्कित प्रथम श्रेणी सहसचिव सरसँग त्यसरी कुरा गर्ने हो भनेर प्रतिवाद गरे । उनीहरुले किन नमिल्ने, हाम्रो एरियामा आएर टेबल ठटाउन मिल्छ भनेर भन्न थाले । हाम्रो साथीहरु पनि थपिन्छन् । त्यसपछि उनीहरुले फेरि मलाई मुक्का हाने । त्यो क्रममा चिफसाबले मलाई छेक्नु भएको थियो तर उनीहरुले चिफसाबलाई नै हाने । खासमा चिफसाबले मैले कुटाई खानबाट बचाउनलाई मलाई छेक्नुभएको थियो । तर, उनीहरुले चिफसाबलाई नै कुट्छन् । मैले चिफसाबलाई कुट्यो भनेर हल्ला गरेपछि अरु साथीहरु आइपुग्छन् र माहोल साम्य हुन्छ ।
त्यो बाहिर आएको भिडियो आधा पनि छैन । सबै भिडियो हेर्नुभयो भने बल्ल गल्ती कसको रहेछ भन्ने प्रस्ट हुन्छ । सीसीटीभी सबै उनीहरुको नियन्त्रणमा छ । उनीहरुले नै त्यसलाई मनिटर गर्छन् । उनीहरुले त्यही कुराको फाइदा उठाएर एडिटेड भिडियो मिडियामा पठाए । उनीहरुको यस्तो गर्छन भन्ने हामीलाई पहिल्यै शंका थियो । काँटछाँट होला, डिलिट होला वा तोडमोड गर्लान भनेर हामीले त्यही दिन भिडियो उपलब्ध गराइपाउँ भनी प्रशासनिक निवेदन दिएका थियौँ । तर, हामीलाई उनीहरुले फुटेज दिएनन् । फुटेज नदिएको कुरा हामीले हाम्रो विभागमा जानकारी गरायौँ । यो भन्दा गम्भिर कुरा मन्त्रालयले त्यही दिन छानबिन समिति बनाएको छ । तर,समिति बनाईसकेपछि भिडियो बाहिर ल्याउन मिल्छ कि मिल्दैन ? पुरा भिडियो नल्याइ इडिटेड भिडियो किन आयो ? त्यो पनि एउटा छानबिनको विषय हुनुपर्छ भन्ने मेरो माग छ । बाहिर आएको भिडियोमा मेले लात्तिले हानेको ठाउँबाट सुरु भएको छ । अगाडिको फुटेज कहाँ गयो ? भिडियो लिक गराउनेलाई पनि कारबाही गर्नुपर्छ ।
(अध्यागमन अधिकृत छायाँलालसँग सिधाकुराका लागि विष्णु ढुंगानाले गरेको कुराकानीमा आधारित)
