शिक्षा मन्त्रालयकाे नयाँ प्रयास : काठमाडौँभित्रका कक्षा १२ को परीक्षा केन्द्रहरू स्वचालित विधिबाट तोकियो

काठमाडाैँ । राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले कक्षा १२ को लागि काठमाडौँ जिल्लाका परीक्षा केन्द्र तोक्दा आधुनिक प्रविधि प्रयोग गरेको छ। शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्री सुमना श्रेष्ठले परीक्षा केन्द्रलाई प्रभावमा पारी आफ्नो विद्यार्थीलाई सजिलो र प्रतिस्पर्धी विद्यालयका विद्यार्थीहरूलाई विभिन्न हैरानी दिने गुनासो आएको भन्दै र्‍याण्डम अर्थात स्वचालित प्रक्रियाबाट परीक्षा केन्द्र तोक्न निर्देशन दिएसँगै बोर्डले सो निर्देशन पालना गरेको हो  । 

शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालय र राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डको प्राविधिक टोलीले ‘पाइलट प्रोजेक्ट’को रूपमा एक सफ्टवेयर बनाई पहिलो पटक  काठमाडौँ जिल्लाका परीक्षा केन्द्र स्वचालित विधिबाट छानिएको हो।  हरेक विद्यालयका परीक्षार्थीको सङ्ख्या र परीक्षा केन्द्रको सिट सङ्ख्याको आधारमा विद्यालय र केन्द्रको दूरी निकालिएको थियो। जसमा विद्यालयबाट नजिक पर्ने केन्द्रलाई प्राथमिकता दिइएको छ। एकै विद्यालयको परीक्षार्थी सङ्ख्या हेरी सकभर औसतमा १५० भन्दा बढी परीक्षार्थी एकै केन्द्रमा नपर्ने गरी बाँडिएको छ। 

परीक्षा केन्द्र छनोट गर्ने क्रममा एउटै सञ्चालक भएका विद्यालयहरूमा केन्द्र नपर्ने गरी छनोट गरिएको छ भने दुई परस्पर विद्यालयका परीक्षार्थीको केन्द्र एक एक अर्कोमा नपर्नेगरि व्यवस्था गरिएको छ। त्यस्तै प्रत्येक पटक परीक्षा केन्द्र तोक्न प्रोग्राम चलाउँदा फरक फरक नतिजा आउने गरी ‘ऱ्यान्डमाइज’ गरिएको बोर्डले जनाएको छ। यो सफ्टवेयर र विधि ओपन सोर्स गरी ‘गिटहब’ मा राखिएको छ । ओपन सोर्सको मान्यता अनुरूप प्रक्रिया पारदर्शी रूपमा राखिएको यसलाई अझै सबल र पूर्ण स्वचालित बनाउन सुझाव दिन समेत आह्वान गरिएको छ   

मन्त्रालय र बोर्डले सुचारु गरेको विधिबाट परीक्षा केन्द्र तोक्दा परीक्षा केन्द्र किनबेच नहुने र परीक्षा केन्द्रलाई पनि सहजीकरण गर्न सजिलो हुने बताइएको छ। यो प्रविधि क्रमश देशभरका परीक्षा केन्द्र तोक्न प्रयोगमा ल्याइने मन्त्रालयले जनाएको छ ।