दुर्गा प्रसाईँः ‘कमरेड’देखि ‘कमान्डर’सम्म

काठमाडौँ । राजसंस्था पुनर्स्थापनाकाे माग गर्दै दुर्गा प्रसाईँको नागरिक बचाउ अभियानले चैत १५ गते काठमाडौँको तीनकुनेमा प्रदर्शन गर्याे।  सो प्रदर्शनमा राजसंस्था पुनर्स्थापनाका लागि भन्दै घोषणा गरिएको नवराज सुवेदीको समिति पनि मिसियो । राप्रपाका नेताहरू पनि मिसिए । 

प्रदर्शनको दुई दिन अघि प्रसाईँले पूर्व राजा भेट्न निर्मल निवास पुगेका थिए ।  तर चैत १५ को प्रदर्शन, प्रदर्शनमा सीमित भएन । प्रदर्शन उग्र भयो ।  

एक जना पत्रकार जलेको अवस्थामा मृत भेटिए, अर्का सर्वसाधारण बाटोमै गोलीले ढालियो । अन्य २० जनालाई गोली लाग्यो, दर्जनौँ घाइते भए । 

केही निजी घरसहित जडीबुटीको सन्चो उत्पादन गर्ने सरकारी उद्योगमै आगजनी भयो । दर्जनौँ निजी तथा सरकारी सवारी साधन जले । प्रदर्शन अराजक भयो । सरकारले यी सबै घटनाको जिम्मेवार आन्दोलनका कमान्डरसमेत रहेका दुर्गा प्रसाईँलाई ठहर्यायो । 

कार्यक्रम सुरु नहुँदै आक्रोशित बनिरहेको प्रदर्शनमा प्रहरीले अश्रुग्याँस र गोली चलाएपछि प्रदर्शन थप उग्र बन्यो । दुर्गा प्रसाईँ निषेधित क्षेत्र तोड्ने भन्दै प्रहरीका घेरा तोड्दै अघि बढे ।  प्रहरीले उनलाई केही बेर समाए पनि फेरी प्रदर्शनमै छोड्यो । 
घरका छतबाट प्रहरीले अश्रु ग्यास हानेको भन्दै घरमै ढुंगामुढा र आगजनी भयो । 

यति घटनाक्रम हुँदासम्म तीनकुनेमै एउटा सटरमा बसेका प्रसाईँलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिने हल्ला चलेसँगै उनी सुटुक्क भागे । उनी पहिले धर्मगुरु पुष्कर खतिवडाको घरमा पुगेर खाजा खाएर भारततर्फ लागे ।

यता प्रदर्शनलाई अराजक बनाएको बन्दै राप्रपाका वरिष्ठ उपाध्यक्ष रवीन्द्र मिश्र, महामन्त्री तथा सांसद धवल शम्शेर जबरा सहित १ सय जना बढी पक्राउ परे । 

दुर्गा प्रसाईँ आफू काठमाडौँमै रहेको, आफूलाई प्रदर्शनका क्रममा सुटर खटाएर मार्ने योजना भएकाले ज्यान जोगाउन सुरक्षित ठाउँमा पुगेको भन्दै भिडियो पोस्ट गरे । 

२ दिन अघि मात्रै उनले आफूलाई ५ जना कानुन व्यवसायी र ५ जना मानवअधिकारकर्मी सँगै कुरा गर्ने भए २४ देखि ३६ घण्टा भित्र सार्वजनिक हुने चुनौती दिँदै थिए 

उनले चुनौती दिएको ३६ घण्टा नपुग्दै उनी आसामबाट नेपाल प्रहरीको नियन्त्रणमा आए । 

आसाममा कहाँ बसेका थिए दुर्गा प्रसाईँ ?
पक्राउ पर्नु पूर्व आफू नेपालमै रहेको भन्दै भिडियो पोस्ट गरिरहेको प्रसाईँ बिहीबार भारतको आसाममा भेटिए । प्रहरी स्रोतका अनुसार उनी उनी आसाम राज्यको धनसिरीपुर ठाडा लाइन क्षेत्रबाट पक्राउ परेका हुन् । उनी त्यही घरमा थिए, जहाँ उनले फरार भएकै बेला आफू नेपालमा रहेको भन्दै एउटा मन्दिर अघि उभिएर भिडियो सार्वजनिक गरेको थिए । स्रोतका अनुसार उक्त मन्दिर भएकै घरबाट प्रसाईँ पक्राउ परेका हुन् । उनी बसेको घर भारतका नेपाली भाषी अभिचन्द्र पाठकको घर हो । यही घरबाटै उनलाई आसाम प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएको थियो । 

नेपाल प्रहरीको विषेश ब्युरोको टोली यस अघि नै उनलाई खोज्न भारत पुगेको थियो । भारतको आन्तरिक सुरक्षा र प्रतिजासुसी संस्था इन्टेलिजेन्स ब्युरो आइबीको सहयोगमा उनलाई भारतीय प्रहरीले नै नियन्त्रणमा लिएको थियो । उक्त समय नेपाल प्रहरीको विशेष टोली पनि सँगै थियो । उनी आसाम पुग्नुअघि नेपालबाट भारतको प्रयागराज, लखनउ हुँदै नयाँ दिल्ली पुगेका थिए । नयाँ दिल्लीबाट उनी आसाम आएका प्रहरी स्रोतको दाबी छ । 

आसाममा पक्राउ परेका उनलाई भारतीय प्रहरीको सहयोगमा नेपाल भारत सीमा झापाको काँकडभिट्टासम्म ल्याइएको थियो । त्यहाँबाट भने नेपाल प्रहरीले उनलाई औपचारिकरुपमा पक्राउ गरेर विमान मार्फत काठमाडौँ ल्याएको हो । 

बिहीबार प्रसाईँ नियन्त्रणमा लिएको सूचना प्रहरीले किन लुकाउन चाहान्थ्यो ?
बिहीबार साँझ दुर्गा प्रसाईँ पक्राउ परेको सूचना सञ्चारमाध्यमा चुहिएपनि नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता दिनेश आचार्यले भने नकारेका थिए । उनले विज्ञप्ति नै जारी गर्दै पक्राउ परेको भन्दै आएको समाचारमा सत्यता नभएको दाबी गरे । 

तर नेपाल प्रहरीले आज बिहान झापाको भद्रपुरबाट दुर्गा प्रसाईँ र उनका अंगरक्षक दीपक खड्का पक्राउ परेको भन्दै अर्को विज्ञप्ति जारी गर्याे । 

आज पक्राउ परेको स्विकार गर्ने प्रहरीले बिहीबार राती भने सूचना लुकाएको थियो । 

सामान्यतया औपाचारिक रुपमा एक देशबाट अर्को देशमा अपराधका आरोपी वा पुष्टि भएकालाई लेनदेन गर्न सुपुर्दगी सन्धि आवश्यक पर्छ । नेपाल र भारतबिच पनि सुपुर्दगी सन्धि छ । नेपाल र भारतबिच सन् १९५३ मा सुपुर्दगी सन्धि भएको छ । तर यसकाे प्रक्रिया लामो हुने भएकाले नेपाल र भारतले एक अर्काकाे देशमा भेटिने अपराधमा जोडिएका एक अर्काका देशका आरोपितलाई सुरक्षाकर्मीहरुले आपसी सहमतिमा पक्राउ गर्ने गराउने गर्छन् । त्यसका लागि उनीहरूले सीमा क्षेत्रमा पक्राउ परेको भनेर सार्वजनिक गर्ने गरेका छन् । 

यसअघि पनि नेपालमा अपराध गरेर भारत पुगेका वा भारतमा अपराध गरेर नेपालमा लुकेका आरोपितहरुलाई दुवै देशका सुरक्षाकर्मीले सीमासम्म ल्याउने पुर्याउने गर्दै आएका थिए । दुर्गा प्रसाईँको हकमा पनि यस्तै भएको हो । भारतमै पक्राउ परेको सूचनालाई नेपाल प्रहरीले आधिकारिकता दिएको भए प्रसाईँलाई नेपाल ल्याउन भारत तथा नेपालको सन्धि अनुसार प्रक्रिया चलाउन पर्ने थियो । प्रहरीले यही प्रक्रिया छल्न बिहीबार राति झुट बोलेको थियो । 

अब दुर्गा प्रसाईँ माथि कुन कुन मुद्दामा अनुसन्धान हुन्छ ?
काठमाडौँ जिल्ला अदालतबाट १२ दिनकाे म्याद लिएर दुर्गा प्रसाईँ र उनका अङ्गरक्षक दीपक खड्कालाई अहिले काठमाडौँ प्रहरी परिसरको हिरासतमा राखिएकाे छ । 

काठमाडौँ प्रहरी परिसरका अनुसार दुर्गा प्रसाईंविरुद्ध प्रहरीले सुरुमा ३ वटा मुद्दामा अनुसन्धान सुरु गरेको छ ।  प्रहरीको कसुर दर्ता किताबमा उल्लेख भए अनुसार अहिले उनीविरुद्ध राज्य विरुद्धको कसुर, सङ्गठित अपराध र ज्यान मार्ने उद्योग सम्बन्धी कसुरमा अनुसन्धान सुरु भएको छ । अनुसन्धानका क्रममा अन्य कसुर पनि जोडिन सक्ने प्रहरीले जनाएको छ । 

दुर्गा प्रसाईँको हिरासत बसाई यो पहिलो पटक भने होइन । यस अघि २ पटकसम्म साइबर क्राइम मुद्दामा पक्राउ परेका उनलाई लरेन्स विश्वनाेइको नाममा धक्की दिएर चन्दा उठाएको आरोपमा समेत प्रहरीले अनुसन्धान गरेको थियो । अहिले पनि उनी विरुद्ध साइबर क्राइममा दुई वटा उजुरी चलिरहेका छन् । 

ओली र प्रचण्डले हुर्काएका प्रसाईँ
अहिले राजा फर्काउने अभियान चलाएपछि गणतन्त्रवादीहरुको तारो बनेका दुर्गा प्रसाईँ यीनै गणतन्त्रवादी दलहरुकै सदस्य थिए । दुर्गा प्रसाईँले विभिन्न ठाउँमा दिएको अभिव्यक्ति अनुसार २०५७ सालदेखि नै उनी माओवादीसँग नजिक थिए । २०६० सालमा उनलाई सेनाले पक्राउ गरेको समेत उनले बताउने गरेका छन् । प्रसाईँकै अनुसार उनी ६ महिना नेपाली सेनाको हिरासतमा बसेका थिए । उनले सो समयमा माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डको नजिक भएर धेरै फाइदा उठाएको निकटस्थहरू बताउँछन् । 

त्यसपछि उनले आफ्नो व्यवसायिक साम्राज्य विस्तार गर्दै लगे । उनी रियल स्टेट हुँदै ठुला मेडिकल व्यवसायी बने । यति बेलासम्म उनको त्यति चर्चा चुलिएको थिएन । उनले सञ्चालन गरेको बि एण्ड सी अस्पतालको सम्बन्धन नपाएपछि उनको टकराब गोविन्द केसीसँग बढ्दै गयो । उनले गोविन्द केसीको चर्को कटाक्ष गर्न थाले । यता गोविन्द केसीले उनको नामको अगाडि माफिया उपमा जोड्न थाले । उनको मेडिकल माफिया भन्दै चर्को विरोध हुन थाल्यो । 

त्यसपछि उनको राजनीतिक व्यक्तिहरूसँग राम्रै साँठगाँठ चल्न थाल्यो । तत्कालीन नेकपा माओवादी केन्द्र र नेकपा एमालेलाई एकता गराउन उनले नै केपी ओली र प्रचण्डलाई आफ्नै निवासमा बोलाएर मार्सी चामलको भात खुवाएका थिए । उनले २०७४ फागुन ४ गते ओली र प्रचण्डलाई मार्सी भात खुवाएका थिए । त्यसपछि एकता भएर दुई पार्टी मिलेर नेकपा बन्याे । 

तर सर्वोच्च अदालतको २३ फागुन २०७७ को फैसलाबाट नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) खारेज गरिदियो । त्यसपछि एमाले र माओवादी भिन्नभिन्नै पार्टी बने । त्यसपछि दुर्गा प्रसाईँले एमाले पार्टी रोजे । 

२०७८ कात्तिक ७ गते झापाको विर्तामोडमा भएको भव्य समारोहमा दुर्गा प्रसाईँ एमालेमा प्रवेश गरे । २०७८ मङ्सिरमा नेकपा एमालेले उनलाई केन्द्रीय सदस्यमा मनोनीत समेत गर्यो ।

उनलाई केन्द्रीय सदस्यमा मनोनीत गरेको विषयमा त्यतिबेला पार्टीभित्र विधान विपरित मनोनयन गरिएको भन्दै एमालेभित्रै विवाद चर्केको थियो । तर त्यति बेला प्रसाईँको एमाले अध्यक्ष केपी ओलीसँग हजुरबुबा नातिको सम्बन्ध थियो । विवाद भए पनि कसैले रोक्न सकेनन् । 

तर आफ्नाे स्वार्थपुर्ति नभएपछि पार्टीविरुद्ध निरन्तर खनिएका उनलाई  नेकपा एमाले सचिवालय बैठकले २०७९ फागुन १३ मा पार्टीको नीतिविरुद्धका गतिविधिमा संलग्न भएको भन्दै प्रसाईँलाई केन्द्रीय सदस्यबाट हटाउने निर्णय गरेको थियो । 

त्यसपछि उनी सहकारी र लघुवित्रको ऋण मिनाहा गर्ने अभियानमा लागे । उनले राष्ट्र,राष्ट्रियता, धर्म संस्कृति तथा नागरिक जोगाउन महाअभियान चलाउन थाले । सो अभियानमा उनले पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहलाई पनि समावेश गराए । २०७९ मै पूर्वराजालाई प्रमुख अतिथि बनाएर उनले अभियानको उद्घाटन गरे ।

त्यसपछि उनले कहिले बैंकका कर्मचारीलाई कालोमाेसो दल्नेदेखि अनेक खाले कारवाही गर्न थाले । उनले कालो मोसो दल्नकै लागि एउटा टिम नै बनाए थिए । र बिस्तारै उनी हिन्दु राष्ट्र र राजतन्त्र पुनर्स्थापना गर्ने भन्दै अभियानमा लाग्न थाले । 

उनले काठमाडौँदेखि देशका विभिन्न ठाउँमा ठूलो सङ्ख्यामा जनता उतार्ने गरेका थिए । शायद यही देखेर होला पूर्वराजाले उनलाई राजा फर्काउने जनआन्दोलनको कमान्डर नै बनाइदिए । र तीनै जनकमान्डरले तीनकुनेको १५ गतेको आन्दोलनकाे नेतृत्व गरेका थिए । सोही आन्दोलनमा हिंसा भड्काएको आरोपमा उनी प्रहरी हिरासतमा  पुगेका छन् ।